বৰপেটাৰ দৌলোৎসৱৰ কেইটামান মুকলি চিন্তা

 

১৯০০ চনত ৰজনীকান্ত বৰদলৈয়ে মান আক্ৰমণৰ সময়ৰ কাহিনীৰে মনোমতী উপন্যাসখন লিখিছিল ৷ ঔপন্যাসিকে মনোমতীৰ প্ৰথম অধ্যায়  আৰম্ভ  কৰিছিল বৰপেটাৰ দৌলোৎসৱৰ বৰ্ণনাৰে ৷ দৌল উৎসৱত জনসমাগম কিমান হৈছিল তাক বুজাবলৈ তেখেতে এনেদৰে লিখিছিল ৷

“কীৰ্ত্তনঘৰৰ পিৰালিয়ে চোতালে প্ৰায় ছয় সাত হাজাৰ প্ৰজা হৈছে ৷ মতাই-মাইকীয়ে, ডেকাই-গাভৰুৱে, ল’ৰাই-ছোৱালীয়ে একো চিন ভিন নোহোৱা হৈছে ৷ প্ৰায় ছয়, সাত শ মান দূৰণিবটীয়া ছোৱালী, গাভৰু আৰু বুঢ়ী কীৰ্ত্তন ঘৰৰ দুৱাৰমুখত আৰু পিৰালিত থিয় দি আছে ৷“

মনোমতী উপন্যাসৰ পৰা বুজিব পাৰি দুটা দশকৰ আগতে বৰপেটা সত্ৰত পতা দৌলোৎসৱত মানুহৰ সমাগমৰ বিষয়ে ৷ আজিৰ পৰা ৮৬ বছৰ আগতে ১৯৩৭ চনত সাহিত্যাচাৰ্য অতুলচন্দ্ৰ হাজৰিকাই বৰপেটা চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ত শিক্ষকতা কৰিবলৈ বৰপেটা চহৰত প্ৰায় এবছৰ কাল আছিল ৷ সেই সময়ত বৰপটাৰ দৌলোৎসৱত দেখা জনসমাগমৰ বিষয়ে তেখেতে আত্মজীৱনী  “স্মৃতিলেখা“ত এনেদৰে লিখিছিল ৷

“প্ৰথম দিনা গোসাঁই দৌলত উঠাৰ আগতে হোৱা মেষদাহ চাবলৈ বৰপেটাৰ সকলো মানুহে কীৰ্ত্তন ঘৰলৈ ঢাপলি মেলে ৷ কীৰ্ত্তন ঘৰৰ চোতালতো অকণমান ঠায়ো খালি হৈ নেথাকে ৷ ল’ৰা-বুঢ়া, মুনিহ-তিৰোতা, মানুহ কেৱল মানুহ, মানুহৰ সাগৰ এখন বুলিলেও হয়, ইয়াকেই কয় জনসমুদ্ৰ ৷“

সেই সময়তে যদি দৌলোৎসৱত মানুহৰ উপস্থতিয়ে জনসমুদ্ৰৰ সৃষ্টি কৰিছিল, এটা বা এটা শতিকাৰ পাছত আজি বৰপেটাৰ দৌলোৎসৱ উপভোগ কৰিবলৈ অহা মানুহৰ সংখ্যা কিমান গুণ বেছি সেয়া সহজে অনুমেয় ৷ বিশেষকৈ যাতায়ত ব্যৱস্থাৰ উন্নতিয়ে অসমৰ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা দৌলোৎসৱ চাবলৈ জনতাৰ সোঁত ববলৈ ধৰে ৷ বহি ৰাজ্য বা বিদেশৰ পৰাও বৰপেটালৈ ভ্ৰমণকাৰী আহিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে ৷ বৰপেটাৰ আশে পাশে থকা অঞ্চলৰ জনসাধাৰণৰ উপস্থিতিৰ কথা নকলোৱে যেনিবা ৷ কীৰ্ত্তনঘৰৰ চাৰিসীমা এই দুটা দশকত অলপো বঢ়া নাই, একেই আছে ৷ কেৱল দৌলোৎসৱ উপভোগ কৰিবলৈ অহা  যাত্ৰীৰ সংখ্যা প্ৰতি বছৰে বাঢ়ি গৈছে ৷ কীৰ্ত্তন ঘৰে কিমান বেছি জনসমাগম বহন কৰিব পাৰিব বা কিমান দিনলৈ  বৰ্ধিত জনসমাগমে কীৰ্ত্তনঘৰৰ চাৰিসীমাৰ ভিতৰত প্ৰৱেশ কৰি সুকলমে দৌলোৎসৱ উপভোগ কৰিব পাৰিব সেয়া বিচাৰ্যৰ বিষয় ৷ যোৱা বছৰ সুৱেৰীৰ দিনাখন কীৰ্ত্তন ঘৰত মানুহৰ সমাগম দেখি ভাব হৈছিল যে কীৰ্ত্তন ঘৰৰ চাৰিসীমাই বহন কৰিব পৰাতকৈ বহুগুণ বেছি ভক্তপ্ৰাণ ৰাইজ উপস্থিত হৈছে ৷  ভগৱানে নকৰক সৰু ঘটনা এটাই আতংকৰ সৃষ্টি কৰিলে পদপিষ্ট হৈ কিমান মানুহৰ মৃত্যু হ’ব তাক ভাবিলেই ভয় লাগি যায় ৷

কীৰ্ত্তন ঘৰৰ চৌহদত দৌলোৎসৱৰ সময়ত জনসমাগম কমাবলৈ কি কৰা উচিত তাক ভালদৰে চিন্তা কৰাৰ প্ৰয়োজন হৈ পৰিছে ৷ সত্ৰৰ নাতিদূৰত মুকলি ঠাই এডোখৰত অস্থায়ীভাৱে দৌলোৎসৱৰ কিছু অনুষ্ঠান পাতিব পৰা যায় ৷ ৰামৰায় ষ্টেডিয়াম ইয়াৰ বাবে উপযুক্ত স্থান হ’ব পাৰে ৷ বিশেষকৈ সাংস্কৃতিক সন্ধিয়াৰ অনুষ্ঠানটো কীৰ্ত্তনঘৰৰ চৌহদৰ পৰা বাহিৰলৈ নিব পৰা যায় ৷ বাঁহ ভঙা, গোসাঁই ঘূৰোৱা আদি কামবোৰ সমান্তৰালভাৱে আন এডোখৰ ঠাইত পাতিব পৰা যায়, যিয়ে কীৰ্ত্তনঘৰৰ ভিতৰত জনসমাগম কমাই দিব পাৰে ৷ সত্ৰ পৰিচালনা সমিতিয়ে বৰপেটাৰ নেতৃস্থানীয় ব্যক্তিৰ লগত আলোচনা কৰি ইয়াৰ সমাধান সূত্ৰ উলিয়াব লাগিব ৷      

         সত্তৰ, আশীৰ দশকত আমি দেখিছিলোঁ দৌলোৎসৱ উপভোগ কৰিবলৈ যাত্ৰী সকলে খোজকাঢ়ি, গাড়ী বা নাৱেৰে দূৰ-দুৰণিৰ পৰা আহিছিল ৷ তেওঁলোকক থাকিবলৈ বৰপেটাৰ ৰাইজে নিজৰ ঘৰৰ চৌহদত ব্যৱস্থা কৰি দিছিল ৷ ৰন্ধাবঢ়াৰ সুবিধা কৰি দিছিল ৷ যদিও সত্ৰই যাত্ৰী সকলৰ বাবদ সিধাৰ ব্যৱস্থা কৰে, প্ৰতিঘৰ মানুহেই সামৰ্থ অনুযায়ী যাত্ৰী সকলক থকাৰ লগতে খোৱা বস্তুৰো যোগান ধৰিছিল ৷ দেউলৰ চাৰি-পাঁচদিন যাত্ৰী সকলে কোনো অভাৱ অনুভৱ নকৰাকৈ দৌলোৎসৱত অংশগ্ৰহণ কৰি নিজৰ গাঁৱলৈ উভতিছিল ৷ এতিয়া দিন সলনি হ’ল ৷ যাত্ৰী সকলে নিশা কটাবলৈ বৰপেটাৰ কোনো মানুহৰ ঘৰলৈ নাযায় ৷ সত্ৰতে দুই-তিনিশ যাত্ৰীৰ থকাৰ ব্যৱস্থা কৰা হয় ৷ কিন্তু সত্ৰত কিছু সীমাবদ্ধতা আছে ৷ সকলো যাত্ৰীৰ বাবে থকাৰ ব্যৱস্থা কৰা সম্ভৱ নহয় ৷ তদুপৰি মধ্যবিত্ত পৰিয়ালৰ লোকে থকা-খোৱা বাবদ ন্যূনতম যি সুবিধা বিচাৰে সেই সুবিধা হয়তো সত্ৰত পোৱা নাযায়, সত্ৰৰ বাবে সেয়া সম্ভৱ নহয় ৷ বৰপেটাৰ সীমিত হোটেলে ইমান সংখ্যক যাত্ৰীক থাকিবলৈ দিব নোৱাৰে ৷ অসমৰ বা বহি: ৰাজ্যৰ যিকোনো মানুহে বৰপেটাত থাকি সুন্দৰকৈ দেউল উপভোগ কৰাৰ সুবিধা কৰি দিয়া বৰপেটাবাসীৰ এটা দায়িত্ব ৷ সেয়া সম্ভৱ হ’ব পাৰে যদিহে বৰপেটাৰ কিছুসংখ্যক পৰিয়ালে হোম ষ্টে’ (home stay) ৰ দৰে ব্যৱস্থা কৰি দিয়ে ৷ বৰপেটাৰ বাহিৰৰ যাত্ৰী সকলে নিজৰ ঘৰৰ দৰে হোম ষ্টে’ত থাকিব, তাৰ বাবদ ভ্ৰমণকাৰীয়ে ন্যূনতম ভাড়া পৰিয়ালক দিব ৷ ইয়াক এটা দৌলোৎসৱৰ নামত ব্যৱসায় কৰা বুলি ভাবিব নালাগে ৷ ভ্ৰমণকাৰীৰ সুবিধাৰ্থেহে হোম ষ্টেৰ ব্যৱস্থা কৰা উচিত ৷ যাত্ৰী সকলক দেউলৰ কেইদিন পৰিয়ালে নিজৰ এটা কোঠালিত থাকিবলৈ দিব পাৰে ৷ ঘৰুৱা পৰিৱেশত থাকি ঘৰুৱা ধৰণে তৈয়াৰী থলুৱা খাদ্য খাই যাত্ৰী সকলে বৰপেটাক ভালদৰে বুজিব পাৰিব, লগতে তেওঁলোকক দুজনাগুৰুই দি যোৱা কৃষ্টি- সংস্কৃতিৰ লগতো পৰিচয় কৰাই দিব পাৰিব ৷  ইয়াৰ লগে লগে বৰপেটাৰ কিছু পৰিয়ালে আৰ্থিক ভাৱে উপকৃত হ’ব ৷

         যাত্ৰী সকলে দীৰ্ঘদিন ধৰি আন এটা ব্যৱস্থাৰ অভাৱ অনুভৱ কৰে, সেয়া হ’ল গাইডৰ অভাৱ ৷ যাত্ৰী সকল  দৌলোৎসৱ চাবলৈ বা গুৰুআসনত ভক্তিভাৱে সেৱা জনোৱাৰ লগতে বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস, ইয়াৰ লোক-কলা, কৃষ্টি-সংস্কৃতিৰ বিষয়ে জানিবলৈ আগ্ৰহ কৰে ৷ তেওঁলোকক ক’বলৈ সকলোখিনি জনা ব্যক্তি বৰপেটাত কেইজনমান হে আছে ৷ দুবছৰ আগতে এই কথাটো অসম পৰ্যটণ বিভাগে পতা অনলাইন আলোচনা এটাত অৱগত কৰিছিলোঁ ৷ শ্ৰী পৱন বৰঠাকুৰ দেৱে লগে লগে বৰপেটাত গাইডৰ প্ৰশিক্ষণৰ ক’ৰ্চ এটা আৰম্ভ কৰিছিল ৷ প্ৰায় বিশজন মান ডেকা ল’ৰাই সেই প্ৰশিক্ষণ লবলৈ সক্ষম হৈছিল ৷ তাৰ পাছত তেওঁলোকক গাইড হিচাপে বৰপেটা সত্ৰই গ্ৰহণ কৰা দেখা নগ’ল ৷ যদি গাইডৰ প্ৰয়োজন উপলব্ধি কৰে, সত্ৰই নিজাববীয়াকৈ গাইডৰ প্ৰশিক্ষণৰ ব্যৱস্থা কৰিব পাৰে ৷ ইয়াৰ ফলত কিছুসংখ্যক ডেকা ল’ৰাৰ জীৱিকাৰ পথ ওলাব ৷

         বৰপেটা কীৰ্ত্তনঘৰৰ উপৰিও শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু শ্ৰী শ্ৰী মাধৱদেৱে প্ৰতিষ্ঠা কৰা কেইবাখনো গুৰুত্বপুৰ্ণ সত্ৰ বৰপেটাৰ আশেপাশে অৱস্থিত ৷ ইয়াৰ ভিতৰত পাটবাউসী সত্ৰ, গণককুচী সত্ৰ, সুন্দৰিদীয়া সত্ৰ, বাৰাদি সত্ৰ আদি ৷  যাত্ৰীৰ দৰ্শনৰ বাবে এই আটাইকেইখন সত্ৰক লৈ এটা পেকেজ ট্যুৰ’ৰ কথা ভাবিব পৰা যায় ৷ লগতে মানাহ অভয়াৰণ্য আৰু বৈঠা পুটা ঘাট সত্ৰক সাঙুৰি ল’ব পৰা যায় ৷ বৰপেটাৰ নখান্দা বা চাউলখোৱা নদীৰ পৰা বাঘবৰলৈ জাহাজ পৰিবহণৰ ব্যৱস্থা কৰিব পাৰিলে বৈঠা পুটা ঘাট সত্ৰৰ লগতে আলুপতি চৰ, বাঘবৰৰ মাজত বৈ যোৱা ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ নৈসৰ্গিক দৃশ্য উপভোগ কৰিব পাৰিব ৷ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পাৰত অৱস্থিত বহৰি আৰু বাঘবৰক এক আকৰ্ষণীয় পৰ্যটনস্থলি হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিব পৰা যায় ৷ আটকধুনীয়া ৰিজোৰ্ট নিৰ্মাণ কৰি প্ৰকৃতিৰ বিনন্দীয়া পৰিৱেশত নিশা কটাই মাছ ধৰা, বোটিং, ট্ৰেকিং আদিৰ সুবিধা কৰিব পৰা যায় ৷ অসম পৰ্যটন বিভাগৰ এই ক্ষেত্ৰত কিছু কৰণীয় নিশ্চয় আছে ৷ ইয়াৰ পৰা দেশ-বিদেশৰ পৰা ভ্ৰমণকাৰী বৰপেটালৈ আহিব ৷

            পৰম্পৰাগত ভাৱে বৰপেটাত দৌলোৎসৱ প্ৰতি বছৰে অনুষ্ঠিত হওক, বিশ্বৰ বিভিন্ন দেশৰ নাগৰিকে তাক ভালদৰে উপভোগ কৰক, তাৰ লগতে বৰপেটাৰ জনসাধাৰণ আৰ্থিকভাৱে উপকৃত হওক  সেয়াই কামনা কৰিলোঁ ৷  

(এনাজৰী, বৰপেটা গোষ্ঠীয়ে ২০২৩ চনত প্ৰকাশ কৰা “দৌলৰ গীত, হোলীগীত ইত্যাদি“ত প্ৰকাশিত)